Cơm có thể không có nhưng riêng thuốc là phải đầy đủ

Đối với người Ka Lô thì với họ điều tối kỵ cần thiết số một lúc nào cũng phải là ống tẩu, mà ống phải nhồi đầy thuốc. Dù họ có thể không có đủ cơm gạo ăn no. Tính trung bình trên một hộ thì sẽ có từ 2 tới 3 tẩu thuốc.

Những đặc sản Lào tuyệt ngon khiến bạn nhớ mãi

Cơm có thể không có nhưng riêng thuốc là phải đầy đủ
Đối với người Ka Lô thì với họ điều tối kỵ cần thiết số một lúc nào cũng phải là ống tẩu, mà ống phải nhồi đầy thuốc. Dù họ có thể không có đủ cơm gạo ăn no. Tính trung bình trên một hộ thì sẽ có từ 2 tới 3 tẩu thuốc và cá biệt có một số nhà, số tẩu bằng số thành viên, có khi 10 người thì sở hữu 10 ống tẩu. Hương vị thuốc ở đây rất đặc biệt, rất thơm và hoàn toàn khác biệt so với mọi loại thuốc khác trên khắp cả nước.

Để lên được đồi A Mớ thì hãy men sông Trôn, trước mặt bạn sẽ là bạt ngàn cây thuốc lá. Để mà nói thì mỗi hộ sở hữu ít nhất vài trăm mét vuông. Gặp mặt bà chủ rẫy, bà cho biết: ‘’trồng thuốc không chỉ để người trong gia đình hút mà còn bán lấy tiền sang vùng Huế, Việt Nam. Bởi vì toàn bộ đều hút, mà không đủ tiền mua nên phải tự trồng’’.

Cứ đến tháng 3-4 âm lịch hằng năm, cư dân Ka Lô lại lên đồi “gặt” lá thuốc về mang giã mịn, phơi khô. Những mùa nắng nóng như chảo rang ở vùng thâm sơn này vẫn không ngăn được bước chân người dân lên rẫy. Mật mía rừng là bí quyết để thuốc lào ở Ka Lô thơm, ngọt hơn. Mía được giã vắt lấy nước, cô lại thành cao rồi đem trộn với lá thuốc xay mịn, phơi thêm một lần nắng nữa, đến khi khô giòn, thuốc chuyển sang màu sẫm là hút được.
Ống thuốc của người Ka Lô vừa lớn vừa dài, có khi là cả một đốt tre lồ ô nguyên khối. Tẩu thuốc thì làm bằng thân tre nhỏ hơn, được nạm sắt cứng bên ngoài. Theo những người dân có thâm niên hút thuốc lào ở Ka Lô, cư dân ở đây chế ống, tẩu thuốc lào dài là vì họ muốn có lượng khói nhiều, hút cả ngày mới đủ “phê”!

Đàn ông, con trai miên trường trong khói thuốc đã đành, ở bản Ka Lô, từ bà già đến con gái Lào và trẻ con đều “đốt” thuốc lào.
Đối với những phụ nữ, hút thuốc lào là sự khẳng định chính mình với cánh đàn ông, con gái Lào không hút thuốc rất khó… lấy chồng. Dấu tích còn lại của chế độ mẫu hệ trong tộc người Pa Cô, Cơ Tu nơi đây được thể hiện trên… điếu cày!

Chị Phương tâm sự: “Miềng biết hút thuốc lào từ lúc chưa đến tuổi thiếu nữ. Hồi mới lớn, miềng cũng không biết hút, ngửi mùi thuốc còn buồn nôn, khó chịu. Rồi sau đó mẹ mình tập cho mình hút. Cứ sau mỗi lần lên rẫy, mẹ lại lấy thuốc nêm vào tẩu, bỏ than cháy đều, bảo mình hút… cho quen, sau này dễ “nói chuyện” với đám trai bản”.

Hút mấy chục năm thế mà không bị bệnh sao?, tôi hỏi. Phương quả quyết: “Nước suối làng mình sạch lắm. Múc nước suối lên tưới cây thuốc thì hút làm sao mà bệnh được. Cán bộ coi mấy cụ già trong thôn, hút thuốc từ nhỏ mà có ai bị đau ốm gì đâu".